Wij gaan in gesprek met Bieke De Loore over de kracht en veelzijdigheid van drama en expressie. Zij is binnen StudioDNA dramacoach voor kinderen, jongeren en volwassenen. En dit in het Nederlands, Frans of Spaans.
Via de wereld van drama ga je op ontdekkingstocht en leer je gaandeweg jezelf en je mogelijkheden beter kennen. Wie ben ik? Wie kan ik nog zijn? Wie is de ander? Hoe verhoudt die zich tot mij? Wat heb ik in mij? En wat nog meer? Alles mag er zijn. Alles mag er uit. Laat het maar stromen. Hier krijgt het een plaats. – Bieke De Loore
Bieke De Loore: kennismaking
Dag Bieke, wie ben jij en hoe situeer jij jezelf in het werkveld?
Ik ben leerkracht Frans en Spaans van opleiding en heb vijftien jaar leservaring – als Assistente Spaans op de VUB, als docent Frans en Spaans in het volwassenenonderwijs en als leerkracht Frans in de derde graad van het middelbaar onderwijs. De laatste tijd zitten de leerplannen, de regels van het onderwijs en de ellendige lijst van administratieve taken mij steeds meer in de weg. Vandaar dat ik in juni 2021 beslist heb om een sabbatjaar te nemen. Ik wilde even aan de slag met mijn andere passies, zijnde toneel en schrijven en ben begonnen aan een opleiding Drama.
Hoe ben je dan tot dramacoaching gekomen?
Als jong meisje schreef ik al graag teksten die ik dan op een podium tot leven bracht, met de Kunstbende bijvoorbeeld, en ook op school speelde ik altijd mee in de toneelvoorstellingen. Toen ik in Brussel ging studeren en later werken, heb ik een aantal heel leuke toneelcursussen gevolgd, waar ik enorm veel geleerd heb over mezelf en ook een grote dosis zelfvertrouwen mee gekregen heb.
Toen ik daarna in het middelbaar onderwijs terecht kwam als leerkracht van het niet al te populaire vak Frans, heb ik al mijn dramatische kwaliteiten uit de kast moeten halen om de leerlingen gemotiveerd te krijgen. En zo is lesgeven ook een beetje toneelspelen geworden.
Ik heb mij ook direct kandidaat gesteld om het schooltoneel mee te begeleiden en de voldoening die ik daarvan gekregen heb, is misschien nog wel groter dan van het lesgeven zelf. Je leert de leerlingen op een heel andere manier kennen en je ziet ze groeien in hun rol, in hun eigenwaarde, in hun zelfvertrouwen, en dat is zo mooi om te zien.
Omdat ik zo enorm geloof in het idee ‘wanneer je iets durft, je het eigenlijk kan’ en er zoveel leerlingen kampen met spreekangst – zowel in vreemde talen als in hun moedertaal – wil ik hier mee aan de slag gaan.
Mijn eerste idee was dan ook om dramalessen in het Frans aan jongeren aan te bieden, om hen een taalbad te geven en die taal tot leven te doen komen in en rond zichzelf.
Pas daarna kwamen de andere ideeën voor dramareeksen in het Nederlands , Frans en Spaans en ook voor volwassenen en kinderen. En de ideeën zijn nog lang niet op. Er zitten al verschillende vervolgreeksen klaar om ontwikkeld te worden.
Waar liggen als dramacoach jouw waarden en interesses?
Mijn persoonlijke leuze is ‘Als je een taal durft spreken, kan je ze spreken.’ en daar geloof ik ook helemaal in. Je kan nog zo slecht zijn in Frans, Spaans of welke taal dan ook, wanneer je ze durft spreken en wanneer je fouten durft maken, ben je vertrokken. Dan kan je alleen nog maar bijleren en vooruit gaan. Dan is er geen houden meer aan.
Als ik mezelf moet omschrijven als leerkracht, denk ik dat ik vooral zeer geduldig ben en erg gefocust op wie ik voor mij heb. Ik zal altijd proberen iedereen in zijn kracht te zetten en iedereen vooruit te helpen. Nooit zal ik iemand achterlaten, omdat hij niet kan volgen. Ik zal ook altijd positief blijven omdat ik oprecht geloof, dat iedereen zoveel meer kan en in zich heeft, als hij of zij maar durft.
Waar vele van mijn collega’s zweren bij de grammaticaregels, zweer ik bij de kracht van spreekvaardigheid. Als je kan of durft spreken, volgt de rest vanzelf wel.
Dramacoaching: wat is dat?
Wat is dramacoaching voor jou?
Drama is spelen met vormen van expressie, met je fantasie, op zoek gaan naar je creativiteit. Het is doen alsof, experimenteren, in jezelf graven, je mogelijkheden en je grenzen onderzoeken.
Voor mij is er eigenlijk geen wezenlijk verschil tussen een coach en een leerkracht. Beide begeleiden, ondersteunen en inspireren je in je leer- of ontdekkingsproces. Dus coaching staat voor mij gelijk aan lesgeven.
En hoe ga jij dan te werk?
Als begeleider en lesgever van de reeksen drama in StudioDNA, zie ik het als mijn doel om alle deelnemers via leuke, uitdagende oefeningen en opdrachten rond expressie te helpen bij hun persoonlijke ontdekkingstocht. Plezierbeleving en welzijn staan centraal.
Dramacoaching houdt voor mij ook in dat alles er mag zijn, dat alles mag gebeuren en dat er ook regelmatig wordt stilgestaan bij wat er gebeurt, binnen en buiten onszelf. Ik heb zelf ook een cursus mindfulness gevolgd en hieruit zullen zeker ook elementen in mijn lessen terugkomen.
Ik wil dat iedereen op zijn eigen manier en op zijn eigen tempo zijn grenzen kan verleggen.
Voor wie?
Voor wie is drama en expressie geschikt?
Drama en expressie is voor zowat iedereen geschikt. Voor mensen die willen experimenteren met drama of houden van toneel. Voor mensen die aan hun verlegenheid of spreekangst willen werken. Voor mensen die hun communicatieve mogelijkheden verder willen ontdekken of aan hun communicatieve vaardigheden willen werken. Mensen die hun Frans of Spaans willen verbeteren op een niet-schoolse manier. Mensen die een leuke groepsactiviteit willen doen in het Frans of Spaans,… Ook kunnen ze met verschillende hulpvragen of problemen bij mij terecht. Denk aan onze onzekerheid, faalangst, verlegenheid, communicatieve problemen,…
Waarde en Kracht?
Waar ligt volgens jou de waarde van drama? … En expressie?
Bij drama draait het om het ontdekken van je lichaamstaal, van je stem, je houding, je plaats in de ruimte, je contact met de ruimte, het uiten van emoties, gezichtsuitdrukkingen, verhoudingen tussen mensen en zoveel mogelijk in vraag stellen. Door hiermee te experimenteren, leer je jezelf beter kennen en krijg je meer zelfvertrouwen.
Wanneer je dit doet in een vreemde taal, krijg je niet alleen meer zelfvertrouwen, maar ook meer vertrouwen in de taal. De taal kan dan iets van jou worden en is niet langer iets dat buiten jezelf ligt.
Waarin ligt volgens jou dan de veelzijdigheid ervan?
Er zijn enorm veel mogelijkheden met drama en expressie, omdat er zoveel verschillende aspecten van drama zijn. Dit is nog maar het begin. In de lessenreeksen die ik nu aanbied, gaan we proeven van een aantal belangrijke aspecten van drama. Daarna kan je natuurlijk ook uitgebreid gaan experimenteren met tekst, of juist met lichaamstaal of met stemgebruik. Er kan ook aan een voorstelling worden gewerkt. Er kan zelf een stuk geschreven worden, of geregisseerd of dat alles tegelijk.
Drama en expressie, een ontdekkingstocht. Vertel me meer.
In mijn lessenreeks ‘Drama – ontdekkingstocht‘, wordt elke les opgebouwd rond een bepaald aspect van drama, zoals stemgebruik, lichaamstaal, ruimte, situaties, emoties, personages en tekst, om op die manier te ontdekken wat drama precies is en ook op welke manieren jij je allemaal kan uitdrukken. Je lichaamstaal is bijvoorbeeld vaak een blinde vlek voor jezelf, terwijl deze enorm belangrijk is bij het communiceren. Stilte kan enorm veelbetekenend zijn en ook de intonatie van je stem kan bepaalde gevoelens verraden, ook al spreek je deze niet woordelijk uit.
Als afsluiter, ken jij initiatieven en getuigenissen die de kracht van dramacoaching tonen?
In het zesde leerjaar van een basisschool gaf ik een lessenreeks Frans drama, waar één meisje telkens uit de les wegliep. Haar leraar vertelde me dat ze autisme had en ze de oefeningen die ik voorstelde niet durfde en ook niet kon uitvoeren. Ik heb haar dan de opdracht gegeven mijn assistente te zijn en de personages die haar klasgenoten wilden spelen, te noteren. Die personages bleken allemaal zeer uiteenlopend te zijn (rat-draak, boom, magische bosbes, rijke slechterik, …) en ik vroeg me al af op welke manier ik deze aan elkaar zou kunnen breien tot een eenvoudig Frans toneelstuk. Toen mijn leerling-assistente alle rollen had opgeschreven, vroeg ik haar of ze misschien al eens kon nadenken over een verhaal met al deze personages. En op het einde van de les had zij het begin van mijn scenario geschreven. Ze was hier erg trots op en ik ben enorm blij dat zij ook binnen deze dramareeks haar plekje had gevonden, op haar manier. Ook dat is drama coaching voor mij: niets of niemand forceren, maar op zoek gaan naar wat past en wat klopt op dat moment.
Bij de schooltoneelstukken die ik als leerkracht begeleid heb op mijn eigen school, zijn er ook telkens leerlingen bij met faalangst, die niet luid durven spreken of zich niet écht durven laten gaan. Dan vind ik het altijd prachtig dat ze na veel repeteren, zoeken en experimenteren op het podium staan te stralen en ondanks hun angsten toch doorgezet hebben en je ze hebt zien groeien doorheen het proces.
Ik volg zelf ook toneelles bij de Academie voor Muziek en Woord ‘De Noorderkempen’ en daar voel ik dat er bij mij soms ook blokkades zijn. Dat er onzekerheden opduiken, dat er dingen zijn die ik niet onmiddellijk durf en die tijd vragen. Soms zijn oefeningen of rollen confronterend. Soms moet je diep graven in jezelf om te zoeken naar een manier die klopt. En regelmatig kom je jezelf tegen en ook al is dat niet altijd gemakkelijk, op het einde van de rit is het altijd de moeite waard geweest, omdat je stappen vooruit gezet hebt.
De docent van mijn dramacursus beschrijft in ons handboek hoe ze met een meisje aan de slag is gegaan dat moest gillen in een toneelstuk, maar dat niet kon. Ze probeerde het wel, maar het lukte gewoon niet. Met heel veel geduld is mijn docente dan met haar aan de slag gegaan tot het uiteindelijk wel lukte en het meisje huilde van opluchting, omdat die schreeuw al zo lang in haar vastzat. Dat bewijst waar ik zelf enorm hard in geloof ‘dat alles mogelijk is, als je maar blijft zoeken en proberen tot je de juiste manier gevonden hebt’.